محمد حسین مقیمی، نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی، همچنین معتقد است: انتظاری که از دولت‌ها در رابطه با بال و پردادن و ارزشگذاری به شوراها وجود دارد محقق نشده است و این روندی نیست که مورد قبول باشد.
جایگاه والا در اصول اسلامی و قانون اساسی
رئیس فراکسیون مدیریت شهری و امور شوراهای مجلس شورای اسلامی در رابطه با اهمیت شوراهای اسلامی شهر و روستا در عرصه تصمیم‌‌سازی می‌گوید: «نظام ما یک جمهوری اسلامی است و در این نظام، مردم در بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها باید دخیل باشند.»
وی ادامه می‌دهد: «اهمیت دادن به نظر مردم و نقش آنها در اداره امور در دین مبین اسلام واضح و مبرهن است و جایگاه خاص خود را دارد. در قانون اساسی هم، اصولی به بحث شوراها اختصاص یافته است. برهمین اساس است که در راستای حرکت در مسیر مبانی اسلامی و قانون‌اساسی، در سال 77 اولین دوره انتخابات شوراها برگزار و اصول معطل مانده قانون اساسی به مرحله اجرا درآمد.
پس از این انتخابات، شوراهای اسلامی در شهرها و شهرستان‌ها، مراکز استان‌ها و حتی بخش‌ها و روستاها شکل گرفت و در مرحله بعدی هم در هر استان شورای عالی استان تشکیل شد.
تمرکز مدیریت قبل از شوراها
وی با اشاره به زمان قبل از شکل‌گیری شوراها، می‌گوید: قبل از شوراها، کارهای مربوط به این نهاد توسط دولت در وزارت کشور، استانداری‌ها و فرمانداریها انجام می‌شد. طبیعی است که در چنین شرایطی مدیریت‌ها متمرکز و دستوری باشد و نقشی برای مردم در اداره بخش عمده‌ای از امورشان داده نشود.
مخصوصا در شهرهای کوچک و متوسط این مسئله بیشتر به چشم می‌آمد. نماینده خمین می‌افزاید: «انتخابات شوراها سرانجام برگزار شد و پس از آن بود که گستره عظیمی از نیروهای مردمی، اداره امور خود را برعهده گرفتند. هزاران نفر نیروی جدید در عرصه مدیریتی گرد هم جمع شدند تا شرایط را عوض کنند و این گونه هم شد.
مخصوصا شروع این حرکت در روستاها بخش‌ها و یا شهرهای کوچک که به نوعی با بی‌توجهی‌های مدیریتی مواجه بودند، بسیار خوش‌یمن و مبارک بود. وی اعتقاد دارد: «پس از تشکیل شوراها، در اکثر مناطق و روستاها و شهرهای متعدد، تحولاتی به وقوع پیوست و این نهادها توانستند در جهت توسعه، آبادانی و عمران حوزه‌های فعالیت خود، موفقیت‌های بیشتری نسبت به دوره قبل از آن بدست آورد.»
هرجا که مردم تصمیم بگیرند....
رئیس فراکسیون مدیریت شهری و امور شوراهای مجلس، حاکم بودن مردم بر سرنوشت خود را نمودی واقعی از دموکراسی می‌داند و در رابطه با ظرفیت‌هایی که شوراها داشته‌اند، می‌گوید:هر کجا که مردم تصمیم‌گیرنده و تصمیم ساز اصلی باشند و خودشان در اداره امور دخالت داشته باشند، کارها با سهولت بیشتری انجام می‌گیرد.
علاوه بر آن چون تصمیم‌ها برآمده از بخش زیادی از افکار عمومی است، لذا بیشترین رضایت ممکن را در بین افراد جامعه می‌تواند داشته باشد.مقیمی ادامه می‌دهد: «اما در این بین کسانی هم هستند که از قدرت یافتن شوراها می‌هراسند و آن را جریانی علیه مدیریت خود می‌دانند. متاسفانه درحال حاضر هم در بخش‌هایی شاهد این نوع تفکر هستیم.»
موفقیت شوراها در اموری که بدون متولی بودند
نایب رئیس کمیسیون عمرانی مجلس که خود سابقه حضور در عرصه مدیریت شهری را هم دارد در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه شوراها چقدر توانستند موفق باشند و از ظرفیت‌هایشان استفاده مثبت کنند، می‌گوید:« شوراها باید در اموری که به دست می‌گیرند نهایت دقت را داشته باشند تا بهانه به دست کسانی که مخالف حضور مردم در عرصه‌های مدیریتی هستند، ندهند و از عهده امور بربیایند و انتخاب‌های شایسته‌ای هم داشته باشند.»
وی عملکرد کلی شوراها را در سه دوره فعالیت، مثبت ارزیابی می‌کند و می‌گوید: «این نهادها در مجموعه توانسته کارنامه قابل قبولی داشته باشند.» وی با اشاره به فعالیت شوراها در روستاها و بخش‌ها، می‌گوید: «دقت داشته باشید که شوراها در چنین مناطقی، اموری را برعهده گرفتند که قبلاَ هیچ‌گونه متولی نداشتند.
اما آنها آمدند و با انتخاب دهیاران و .... اداره امور را برعهده گرفتند و خود نیز ناظر بر کار مدیریت شدند، برهمین اساس است که جمعی معتقدند شوراها در جاهای کوچک و روستاها، بیشتر قابلیت خود را نشان داده‌اند.»
وی به وضعیت شهرهای متوسط و بزرگ هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «در این مناطق هم درست است که وزارت کشور یا فرمانداریها و استانداری‌ها، مدیران شهری را انتخاب می‌کردند و به عنوان متولی امور مطرح بودند، اما با فعال شدن شوراها، هم نظارت بر کار شهرداران بیشتر شد و هم این انتخاب شهرداران و اداره مسائل شهر و منطقه با اداره غیرمستقیم مردم انجام گرفت.
امروز در برنامه‌هایی که توسط مدیریت شهری انجام می‌گیرد، نظر و رای مردم بیش از گذشته به چشم می‌آید و این اتفاق مبارکی است.»
مشکلاتی هست؛ اما...
وی در رابطه با نقایص احتمالی در کار شوراها هم می‌گوید: «البته مشکلات و نقایص در کار شوراها وجود دارد. اما یقین داشته باشید با نظر به موفقیت‌های موجود، آن مشکلات نمی‌توانند «اصل» باشند. به اعتقاد وی شوراها باید تلاش کنند نقایص موجود را برطرف کنند و به سمت بهبود بازدهی‌شان پیش بروند.»
مقیمی می‌گوید: « ممکن است گاهی آسیب‌هایی همچون سیاسی‌کاری یا عدم توجه به تخصص‌گرایی و ... متوجه شوراها باشد که اعضا باید با حساسیت این آسیب‌ها را رفع کنند و اجازه ندهند تا کارکردشان درگیر‌ودار این مسائل، لطمه ببیند. »
مدیران بد سلیقه، مخالفان شوراها
مقیمی در پاسخ به اینکه چرا به‌رغم جا‌افتادن شوراها، هنوز عده‌ای اعتقادی به کار‌کرد آن ندارند و حتی سعی می‌کنند به نوعی اختیارات این نهاد را با محدودیت‌هایی مواجه سازند، می‌گوید: «کسانی هستند که حاکمیت مردم بر سرنوشت خود را بر نمی‌تابند و دوست ندارند مردم در اموری که در نهایت متعلق به خود آنهاست، دخالت کنند.
اینها به رای مردم توجه ندارند و دوست دارند در هر شرایطی نظر خودشان حاکم باشد و هیچ اراده دیگری بالاتر از آن نباشد.»وی با بیان اینکه وقتی مردم برای مردم تصمیم می‌گیرند نتیجه بهتری حاصل می‌شود، می‌گوید: «مردم بیش از هر مدیری بر مشکلات، مسائل و توانمندی‌های خود اشراف دارند. لذا در تصمیم‌سازی‌های مدیریتی نیز می‌توانند تصمیم بهتری بگیرند.»
رگه‌هایی از مخالفت با اراده مردم
رئیس فراکسیون مدیریت شهری و امور شوراهای مجلس شورای اسلامی، اعتقاد دارد: «باوجود ثابت شدن نقش شوراهای شهر و روستا، متاسفانه هنوز هم کسانی هستند که با اراده مردم مخالفت می‌کنند و حرف‌هایی در جهت تضعیف شوراها می‌زنند.گاهی هم با عملکردهای خود در جهت محدود کردن این نهادها بر می‌آیند.
اینها معتقد به مدیریت دستوری هستند و اراده مردم را مانعی در برابر خواست‌ها و تمایلات خود می‌دانند و علاقه دارند تا همچنان مدل دستوری و متمرکز مدیریتشان در جامعه پیاده شود. اینها در واقع بی‌علاقگی خود را به نظر مردم اعلام می‌کنند.»
مدیران بدسلیقه در برابر توصیه‌های اسلام و قانون
مقیمی، با انتقاد از مدیران مخالف شوراها، به برخی حرف‌ها و عملکردها در محدود کردن شوراها اشاره می‌کند و می‌گوید:«کج سلیقه و بد سلیقه هستند و با روش‌هایی که در پیش می‌گیرند به اراده مردم دهن‌کجی می‌کنند.
این در حالی است که روش‌های خود آنها روش‌های کهنه‌ای است که بر حاکمیت نظر یک فرد تاکید دارد و دوست دارند مسائل را به صورت دستوری از بالا به پایین مدیریت کنند.» این درحالی است که به اعتقاد مقیمی هم مبانی اسلامی و هم اصول قانون اساسی براستفاده از نظرات مردم تاکید دارند و همواره روی این موضوع تاکید کرده‌اند.»
وی می افزاید: «پیامبر بزرگ ما در امور متعدد با مردم مشورت می‌کرد و نظر آنها را می‌گرفت. در قرآن کریم هم تاکید شده است که مشورت کنید، تصمیم بگیرید و با توکل بر خدا آن را انجام دهید. اینها مبانی قانونی و اسلامی است. »
دولت از توانمندی شوراها استفاده کند
این نماینده مجلس از دولت می‌خواهد تا از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های شوراها استفاده کند. وی می‌گوید: «دولت باید حداکثر استفاده را از این ظرفیت، داشته باشد. دولت می‌تواند از طریق شوراها، بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌ها را به مردم واگذار کند.»
این مسئله مخصوصا در مسائل شهری و عمرانی می‌تواند در نظر گرفته شود. وی ادامه می‌دهد: «دولت باید ایمان داشته باشد که با تعامل با شوراها، بازدهی بیشتری را خواهد داشت و از این طریق می‌تواند، رضایت‌مندی بیشتر مردم را فراهم کند.»
وقتی دولت شوراهای قانونی را منحل کرد...
مقیمی در پاسخ به این سؤال که نگاه دولت نهم به شوراها را چگونه ارزیابی می‌کنید، می‌گوید: «توقع ما خیلی بیشتر از این حرف‌هاست. دولت باید به شوراها بال و پر بدهد. اما به نظر می‌رسد اینگونه نیست.»
وی می‌افزاید: « دولتی که شوراهای قانونی را (18 شورای عالی) در اقدامی غیرقانونی منحل می‌کند و بعد اعلام می‌کند که اقدامش قانونی بوده است، نشان می‌دهد که اعتقاد چندانی به کار شورایی و شوراها ندارد. »وی با بیان اینکه شوراهای عالی می‌توانستند به دولت کمک کنند، می‌گوید: «با اینکه مجمع تشخیص خواسته تا شوراهای عالی دوباره فعال شوند اما می‌دانید که هنوز جلسات شورای پول و اعتبار برگزار نمی‌شود.
اگر این شورا فعال بود با وضع امروز مواجه نبودیم. روزی پول‌های میلیاردی و پمپاژ شده باعث تورم می‌شد و امروز سیستم بانکی برای نقدینگی کارخانه‌ها با مشکل مواجه است و پول نمی‌دهد. برهمین اساس هم کارخانه‌ها ور‌شکسته می‌شوند.
اگر دولتمردان به کار شورایی اعتقاد داشت امروز با چنین وضعی روبه‌رو نبودیم و شرایط بهتری داشتیم. اما بی‌اعتقادی به این روش، باعث ایجاد مشکلاتی شده است که امروز با آنها مواجهیم.»
شورایاری‌ها و مشارکت گسترده‌تر مردم
مقیمی در پایان سخنانش به تشکیل شورایاری‌ها در تهران اشاره کرده و می‌گوید: «شورایاری‌ها نمودی از بهادادن به کار شوراهاست و با این کار زمینه مشارکت گسترده‌تر مردم در امور فراهم شد و در این نهادها، نمایندگان مردم در همه جا حضور دارند و علاوه بر کمک به مدیریت شهری، در انتقال نظرات مردم به شورای شهر و شهرداری و برجسته شدن نقش آنها در عرصه‌های مدیریتی نقش برجسته‌ای دارند.»
همشهری جمعه
